Tegenwoordig groeien er in Nederland aardig wat kinderen op met het idee dat je kan worden wat je maar wil. Wat jij later ook wil doen, de boodschap is dat je alle mogelijkheden hebt om te bereiken wat je later wil. Regelmatig hoor ik ouders tegen hun kinderen zeggen dat wanneer zij hun best doen op school, het allemaal wel goed komt met hen. Dat is ook de boodschap van het Kinderen Voor Kinderen-lied ‘Worden wat je wil’:
“Jij kan worden, worden wat je wil
Waarmee maak jij ’t verschil?
Zoveel dingen die je later kunt doen
Vanaf nu tot aan je pensioen”
Die geruststelling en zelfverzekerdheid die volwassenen hun kroost willen meebrengen over de toekomst is lief bedoeld en in bepaalde gevallen wel degelijk waar, maar ik meen dat in de meeste gevallen enkel iets heel graag willen en puur je best doen niet voldoende is. Er liggen namelijk genoeg obstakels op de weg die het voor kinderen bijna onmogelijk maakt om vandaag de dag te kunnen worden wat je wil.
Geen heuvels maar springplanken
Eén van de redenen waarom ouders hun kinderen meegeven dat zij alles kunnen bereiken is omdat zij dat zelf zo hebben meegekregen en meegemaakt. Millennials zijn de ouders van nu, en hun ouders hebben een ongekende stijgende welvaart meegemaakt, sociale voorzieningen gekregen en konden snel groeien van sociale klasse. Het was een tijd waarin producten goedkoper werden, er oneindig veel differentiatie was en hard werken daadwerkelijk gelijk stond aan een succesvolle carrière. Ze zagen geen heuvels op de weg naar succes, maar een springplank naar nog meer welvaart. Evenals de oneindigheid aan producten, is er ook een oneindigheid aan mogelijkheden. En dat willen ze graag doorgeven aan hun kinderen.
‘The sky is the limit, toch?’
In tegenstelling tot voorgaande jaren, meen ik dat er tegenwoordig wel degelijk grenzen zitten aan wat men kan bereiken. Ondanks dat wij nog steeds in een tijd van extreme welvaart en vooruitgang leven, is het niet meer zo vanzelfsprekend dat wanneer jij uit een arbeidersgezin komt, je ook direct kan groeien tot baas van een groot bedrijf. Kinderen van laagopgeleide ouders krijgen lagere middelbare schooladviezen. Armoede en de kloof tussen arm en rijk in Nederland groeit alsmaar verder. Ook vrouwen verdienen ieder jaar nog steeds minder dan hun mannelijke collega’s voor hetzelfde werk en net zo veel uren. De kinderen van nu moeten later voor een veel grotere groep ouderen zorgen, waardoor de er meer (financiële) druk op hen komt te staan dan hun voorgangers. En dan heb ik het nog niet eens over de zorgwekkende staat van het milieu, de vluchtelingencrisis, de klimaatcrisis die de leefbaarheid van de aarde in het geding brengt en nóg meer vluchtelingen genereert.
De druk van presteren
Wanneer er ogenschijnlijk toch geen limiet is aan wat je kan worden en bereiken, kan het gevoel dat alles mogelijk is zwaar voelen op de jonge schouders. Je ziet het nu al met de huidige jongvolwassenen.
Prestaties moeten altijd mooier, groter en bijzonderder. Alles wat triviaal is, lijkt er niet meer toe te doen. Jezelf telkens moeten verbeteren en opnieuw moeten uitvinden is zwaar en om enige vorm van voldoening te vinden kan je tegenwoordig echt niet meer een momentje voor jezelf nemen. Daarom vindt de huidige generatie het zo moeilijk om de pauzeknop te vinden en liggen burnouts al van jongs af aan op de loer. In dat geval is het dus goed om een limiet te hebben. Zodat je daar, na een korte pauze, weer tegen kan vechten en op een gezonde wijze grenzen kan verleggen.
Dan komt daar ook nog bij dat wanneer je je best doet en het toch niet lukt wat je wil, kan voelen als falen. Je hebt je toch meer dan 100% ingezet? Je hebt het toch echt heel graag gewenst? Als je het dan niet waar kan maken ligt dat dus aan jou, als je het beredeneert vanuit de mantra van je ouders. Terwijl het negen van de tien keer echt niet ligt aan je overvolle CV en de hoge cijfers die je afgelopen jaren hebt behaald. Soms lukt iets niet; niet omdat het aan jou ligt, maar omdat het leven zo is.
Fake it till you make it
Toch is er nog hoop voor de toekomstige volwassenen van de wereld. Allicht een dubieuze. Wopke Hoekstra heeft namelijk bewezen dat je, ondanks je werkervaring bij Shell en McKinsey, je in een maand kan ‘omscholen’ en ‘bekeren’ tot EU-commissaris van de Europese Green Deal. Zo lijkt het toch alsof je in Nederland kan worden wat je wil. Niet omdat je het beste CV of de meeste ervaring hebt, maar vanwege je overtuigingskracht. Fake it till you make it, dus.
Worden wie je bent
Of de nieuwe generatie zich er nou doorheen bluft als Wopke of moet werken tot hun 85ste, ik hoop vooral dat zij gelukkig zijn met wat ze doen en met zichzelf. Dat de tienjarigen van nu zich niet laten kisten door tegenslagen. Dat de toekomstige volwassenen aan de huidige generaties laten zien dat je er ook kan komen via andere wegen dan enkel je best doen. Dat zij verder durven te dromen dan hun ouders en vooral nog meer hun best doen voor een leefbare, sociaal prettigere en duurzame toekomst. Lichtpuntjes in dit column zijn dan ook de mooie woorden waarbij Kinderen voor Kinderen hun lied afsluit:
“Wat vind je leuk en wat is jouw talent?
Je bent echt iets geworden
Als je bent wie je bent”
Bronnen:
Centraal Bureau voor de Statistiek. “Bevolkingspiramide”. 2023. https://www.cbs.nl/nl-nl/visualisaties/dashboard-bevolking/bevolkingspiramide.
Centraal Planbureau. “Centraal Economisch Plan (CEP) 2023,raming maart 2023.” CPB.9 maart 2023. https://www.cpb.nl/centraal-economisch-plan-cep-2023.
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. “Kennisnotitie Armoede ramingen september 2022”. Sociaal en Cultureel Planbureau. 17 november 2022. https://www.scp.nl/publicaties/publicaties/2022/09/20/kennisnotitie-armoede-ramingen-september-2022.
Nederlands Jeugdinstituut. “Kind arme ouders krijgt vaak lager schooladvies.” Nederlands Jeugdinstituut. 11 maart 2020. https://www.nji.nl/nieuws/kind-arme-ouders-krijgt-vaak-lager-schooladvies.
NOS. “Intermediair, Nyenrode: Salariskloof tussen mannen en vrouwen groeit”. NOS. 2 oktober 2023. https://nos.nl/artikel/2492582-intermediair-nyenrode-salariskloof-tussen-mannen-en-vrouwen-groeit.
Omroep NTR. “SchoolTV: Kinderen voor kinderen – Worden wat je wil”. SchoolTV. 9 september 2021. https://schooltv.nl/video/kinderen-voor-kinderen-worden-wat-je-wil/.
Average Rating