Read Time:5 Minute, 34 Second
Discriminatie, racisme, haat, polarisatie, uitsluiting, onverdraagzaamheid en geweld op welke manier dan ook wordt nadrukkelijk verworpen in dit artikel. Desalniettemin is het de laatste tijd duidelijk geworden dat de grens tussen wat wel en niet wenselijk is in maatschappelijke context zeer dun is en daarmee zeer complex. Dit artikel poogt om desondanks deze complexiteit en hoedanigheid van deze thema’s informatief, verduidelijkend en zo objectief mogelijk weer te geven en tevens ten alle tijden een kritische en gefundeerde houding aan te nemen ten aanzien van deze thema’s.
Waar zijn de grote vragen op de universiteiten?
In de Verenigde Staten van Amerika (VS) is het begonnen en wereldwijd verspreiden ze zich in rap tempo; sit-ins op universiteiten waarbij studenten en docenten om aandacht vragen voor genocide, mensenrechtenschendingen, de banden van bepaalde universiteiten met de Israëlische staat, het stopzetten van de financiering van de VS aan Israël en om solidair te zijn met medestudenten- en docenten. Echter stuit men op veel weerstand aangaande deze demonstraties, omdat politici en bestuurders van de universiteiten deze protesten als onwenselijk, illegaal en antisemitisch zien. Vandaar dat universiteiten de protestkampen ontruimden, met als gevolg dat universiteiten met behulp van politie-inzet de vreedzame studenten en faculteitsmedewerkers hardhandig en met excessief geweld van de universiteitsterreinen verwijderden. Er stonden scherpschutters op universiteitsgebouwen, professoren werden opgepakt en gebiedsverboden werden uitgedeeld aan voorbijgangers.
De beelden hiervan doen sommige denken aan de studentenprotesten in de VS tijdens de Vietnamoorlog (1955-1975), waarbij het op Kent State University in Ohio flink mis ging toen vier studenten, zowel actief als niet-betrokken bij de protesten tegen de oorlog in 1970, hun leven verloren door de inzet van de National Guard.* Ironisch genoeg heeft dezelfde universiteit weer de reservestrijdkrachten ingeschakeld voor de huidige anti-oorlog protesten.
Dubbele bedreiging
Echter zijn deze manieren van aanpak van de universiteiten en de politiek niet enkel een Amerikaanse aangelegenheid. Ook in Nederland hebben universiteitsbestuurders de hulp van politie en beveiligers van universiteiten ingezet om een einde te maken aan vredige sit- en teach-ins van studenten en docenten. De decaan van Amsterdam University College nam zelfs strafmaatregelen tegen studenten die deelnamen aan protesten op het Amsterdamse Science Park.
Wat hier zo opvallend aan is, is dat niet per se westerse instituten en overheden, maar voornamelijk westerse universiteiten zichzelf veelvuldig openlijk associëren met openheid, diversiteit, inclusie, antiracisme en sociale rechtvaardigheid, zo ook de Universiteit Utrecht, terwijl zij er momenteel mijlenver vandaan staan. Sterker nog, ze lijken op dit moment tegenover de heersende sociale rechtvaardigheid en democratische waarden te staan. Het blijkt dus dat, wanneer activisme op gespannen voet staat met de macht en traditionele opvattingen van de gevestigde orde, universiteiten zich beroepen op ‘neutraliteit’ in plaats van het bieden van een podium voor debat, discussie en dialoog.
De onderwijsinstellingen voelen zich dus bedreigd in hun vrijheid om als bestuurders de belangen van de instellingen voorop te stellen, terwijl studenten en docenten logischerwijs oproepen tot het verbreken van banden met bedrijven en landen die mensenrechten schenden, militair geweld gebruiken wellicht genocidaal zijn. Het streven van universiteitsbesturen naar het behoud van orde en rust gaat daarmee duidelijk ten koste van de kritische en belezen houding van studenten om zich uit te kunnen spreken over de staat van macht, vrijheid, democratie, instituties en politiek. Dat zowel studenten als het bestuur zich bedreigd voelen in hun vrijheden, kan gezien worden als een dubbele bedreiging, wat deze zaak des te meer complex maakt.
Grote gevaren
Wat ten aanzien van dit alles als verontrustend beschouwd kan worden, is dat de hevige repressie van universiteiten in Nederland en daarbuiten, meerdere gevaren met zich meebrengt. Ten eerste versterken deze hevige en vrijwel niet bekritiseerde (wat opzichzelfstaand een kwalijk geval is) represailles van onderwijsinstellingen mogelijkerwijs een narratief dat pro-Israëlisch, pro-oorlog, pro-jodendom of pro-zionistisch is en worden veelal alle andere perspectieven of kritieken monddood gemaakt wat een polariserend effect heeft. Hierbij mag men niet vergeten dat het afkeuren van het beleid van de Israëlische staat niet altijd hetzelfde is als onverschilligheid jegens joden in Israël. Evenmin dat men niet moet vergeten dat steun aan Palestina als staat of steun aan Palestijnen of Gazanen niet altijd direct steun aan Hamas betekent. Zo waren er tijdens de protesten tegen de Vietnamoorlog in de VS voornamelijk anti-oorlog en pro-vrede demonstranten, in plaats van pro-Vietnam en anti-VS supporters. Dat de termen pro-Palestina en pro-Israël een tegenstelling en daarmee uitsluiting impliceren en dat hier nauwelijks over gesproken wordt in bijvoorbeeld de media, tekent de polarisatie in de samenleving. Dit bewijst maar weer dat polarisatie de mogelijkheid tot nuancering en debat vrijwel ontneemt.
Ten tweede zorgt deze vorm van optreden tegen demonstranten, ook buiten de contreien van de universiteiten, voor zelfcensuur. Men durft zich namelijk niet meer uit te spreken voor waar diegene op een gefundeerde wijze voor staat, uit angst om subiet weggezet te worden als bijvoorbeeld racist of antisemiet of om berispt te worden door wie of wat dan ook, met als gevolg dat er nauwelijks een academisch debat meer mogelijk is. Hierdoor wordt de aandacht afgeleid van dat waar het volgens velen juist om moet gaan, het uitspreken over mensenrechten, menselijkheid, ongelijk en waardigheid in plaats van uitingen van haat, polarisatie, racisme en discriminatie.
Grote vragen
Onderwijsinstellingen zijn gemaakt en daarmee verplicht om kennis te scheppen, te toetsen en te delen. Ook in het geval dat deze kennis nog niet onweerlegbaar en dus onderhevig is aan wetenschappelijk debat. Als universiteiten een vrijplaats zijn voor onderzoek, vrijheid van kritiek en maatschappelijke belang, dan dienen vragen als ‘wat is antisemitisme precies?’, ‘is er een eenduidige betekenis van wat antisemitisme is?’, ‘wanneer is een opmerking of opvatting vrijheid van meningsuiting en niet racistisch of discriminatoir?, ‘mag je from the rivier to the sea roepen en waarom of en wanneer wel of niet?’, ‘is zionisme racistisch?’ en ‘mag je wat de Gazanen nu overkomt vergelijken met de daden van de nazi’s en wat zegt dat over de daders en medeplichtigen?’ centraal te staan in publieke en bestuurlijke debatten. Ook en misschien wel juist wanneer dit ongemak opwekt bij het bevragen, beantwoorden, onderzoeken en bediscussiëren van deze kwesties.
Laat universiteiten dus vooral studenten, docenten, bestuurders en elkaar uitdagen om open, kritisch, en genuanceerd te zijn om de grote vragen te kunnen stellen en te bediscussiëren, zonder dat daar de prijs van vrijheid van kritiek, censuur of intolerantie tegenover staat. Zodoende wordt de mogelijke politisering van bepaalde universiteiten en geweld tegen studenten en professoren hopelijk ingeruild voor een kritische, onderbouwde en vooral gelijkwaardige maatschappelijke discussie binnen en buiten de muren van de universiteiten.
* De Britse singer-songwriter Harvey Andrews heeft hier een lied over geschreven genaamd ‘Hey Sandy’.
Happy
0 %
Sad
0 %
Excited
0 %
Sleepy
0 %
Angry
0 %
Surprise
0 %
0
0
Average Rating