We herdenken het verkeerde.

Read Time:3 Minute, 14 Second

Deze column is een beetje anders dan normaal. Normaal geef ik mijn mening over iets: iets dat vaak maatschappelijke relevantie heeft, iets waar vaak verschillend over wordt gedacht. Maar vandaag heb ik het over iets waar bijna alle Nederlanders geen twee keer over nadenken. De Nationale Dodenherdenking. Ieder jaar op 4 mei klinkt er om 20:00 uur een verdovende stilte. Twee minuten lang. Maar waarom? Wie herdenken we precies?

De Nationale Dodenherdenking is niet in het leven geroepen om alle oorlogsslachtoffers te herdenken, of om gevallen verzetshelden te eren. De herdenking bestaat omdat de nationale trots hersteld moest worden na de Tweede Wereldoorlog, wat werd bewerkstelligd door gesneuvelde Nederlandse militairen te herdenken. In de eerste edities van deze herdenking werd enkel deze vorm aangehouden. Hierop kwam kritiek: ook omgekomen Nederlandse burgers moesten herdacht worden. De politiek en de organisatoren van de herdenking gingen hierin mee en zo geschiedde de eerste herdenking in de huidige vorm. Ondanks dat er meer en meer aandacht is voor andere groepen slachtoffers van de oorlog, bleef één groep systematisch buiten beschouwing: het verzet. Tegenwoordig worden verzetsleden als helden gezien. Heel Nederland is trots op het verzet, en beweert bij hoog en laag dat ze zelf absoluut bij het verzet zou gaan. Maar als we de cijfers er even bij pakken: zo’n 300.000 Nederlanders waren actief als collaborateur. Slechts ongeveer 45.000 Nederlanders zaten in het verzet. Dat betekent dat er voor iedere verzetsstrijder bijna zeven collaborateurs waren. Hoe kan het toch dat dit vrijwel altijd onbenoemd blijft? Ook een interessant detail: binnen het verzet was er een disproportionele oververtegenwoordiging van communisten en socialisten. Deze groepen werden echter onderdrukt bij de dodenherdenking. Zo werd een alternatieve dodenherdenking, die tegelijkertijd plaatsvond als de Nationale Dodenherdenking, met hevig politiegeweld beëindigd omdat zij aandacht aan de socialistische en communistische verzetsstrijders zouden besteden. Blijkbaar ging dat in tegen het “herstellen van de nationale trots”.

Om even een stap terug in de tijd te doen: nog vóór het begin van de Tweede Wereldoorlog werden de eerste mensen al door de nazi’s opgepakt. Dat waren politieke tegenstanders, wat in essentie neerkwam op het oppakken en vervolgen van socialisten, communisten en anarchisten. Later in de oorlog moesten zij een rode driehoek dragen op hun borst. Deze vervolging wordt tot op de dag van vandaag niet of nauwelijks meegenomen in het collectief geheugen: niet in de herdenking, niet in het onderwijs. Sterker nog, direct na de Tweede Wereldoorlog werd er in Nederland actief beleid gevoerd om communisten en socialisten te lasteren, en werden ze intensief bespioneerd en in de gaten gehouden door de geheime dienst. Dit ging door tot de jaren ’90! Uit de dossiers van de BVD (Binnenlandse Veiligheidsdienst, de voorloper van de AIVD) blijkt dat er voor de BVD drie soorten journalisten waren. Zij die linkse of communistische sympathieën hadden en bij voorbaat verdacht waren, zij die de interesse hadden van de dienst maar niet meteen verdacht waren en zij die samenwerkten met de dienst. De grootste groep binnen het verzet blijkt de nieuwe vijand. En de AIVD lijkt dit voort te zetten: onderzoeksjournalist Stella Braam heeft in 2022 haar dossier bij de AIVD opgevraagd uit interesse, en kreeg 300 pagina’s toegestuurd. Niet om haar te beschermen, maar om haar contacten met de Turkse Grijze Wolven in de gaten te houden (Braam deed onthullende onderzoeken naar deze fascistoïde organisatie in Nederland). Ze werd als gevaarlijk gezien door de geheime dienst.

Wat is deze hetze tegen linkse organisaties en personen door de Nederlandse staat? Waarom worden grote assets uit het verzet niet herdacht, maar als gevaarlijk neergezet? Waarom is een ideologie die tegen ongelijkheid en tegen oneerlijkheid strijdt gevaarlijk? Ik heb wel een idee: fascisme is geen bedreiging voor het kapitaal, en socialisme wel.

Informatie uit deze column komt van:

Yassir @moorrockin,

Daryll @daryllxbij1

@commiecentralshitposting

@commie_____central

@kakelversememes

NRC

NOS

JOOP BNN/VARA

About Post Author

Justin Klein Tank

In mijn columns en artikelen kom je veelal politieke en maatschappelijke thema’s tegen die op het moment van uploaden zeer relevant zijn. Mijn interesses liggen dan ook in dit gebied. Ik volg het maatschappelijk debat op de voet en haal mijn informatie uit veel verschillende journalistieke en wetenschappelijke bronnen. Mijn stukken zijn een analyse van deze informatie, en dus een analyse van onze samenleving. Maar bovenal vind ik schrijven erg leuk om te doen.

j.g.m.kleintank@students.uu.nl