Lente in het Wilhelminapark: groet de daklozen!

Read Time:5 Minute, 26 Second

Gastschrijver Sacha Bergsma schreef voor deze themaweek over de Utrechtse daklozen waar zij bij het Leger des Heils mee werkt. Mensen die leven op straat ervaren de seizoenen, en zo ook de bloeiende lente, immers misschien wel het meest intens van iedereen. Het is een prachtig stuk, een blij stuk, een verdrietig stuk. Veel leesplezier!

In de lente bloeien de bloemen, de bomen, maar ook wijzelf. We voelen ons blijer, liever, geiler, vrijer, nieuwer, roziger, losser, mooier, warmer; ons hartje opent wanneer de zon doorkomt. De mensen die misschien wel het meest afhankelijk zijn van de seizoenen, zijn de daklozen. De straat is hun huis, en het weer hun gemoed. Ik ken best een aantal van onze Utrechtse daklozen, omdat ik al een tijdje bij het Leger des Heils werk. Dit zit aan de Nieuwegracht 92 en is een woonkamer voor de daklozen, waar ze wat kunnen eten en een beetje tot rust kunnen komen. Daarnaast is het ook vaak gewoon heel gezellig, zowel voor de vrijwilligers als de bezoekers (de daklozen). In het thema van de bloeiende lente, stel ik jullie graag vier van de vele bezoekers voor aan de hand van een kort verhaaltje.

Jakub

Ik zat aan een tafel even wat te eten, toen een Poolse man in zijn rolstoel met volle vaart langsreed. Ik had hem vaker gezien, een vrolijke kop, nooit chagrijnig, soms rolstoelloos. Hij heeft geen benen, de ene keer loopt hij met protheses en de andere keer rolt hij zichzelf vooruit. Nu rolde hij dus langs, en ik zag een boek op zijn schoot liggen: “Wilhelmina”. Opvallend als ik dat vond, vroeg ik hem glimlachend “where did you get that book?” Hij lachte vriendelijk terug en zei dat hij het in de kringloop gekocht had. Toen ik hem licht verbaasd en nieuwsgierig aankeek zei hij “well it’s everywhere, Wilhelmina, you have Wilhelminapark, Wilhelminaschool, Wilhelminastraat, you obviously need to know Wilhelmina!” Ik moest hardop lachen, hij rolde weer verder. Later zag ik hem door het boek bladeren, dat vol stond met allerlei zwart-wit plaatjes van Wilhelmina en de koninklijke familie. Tja, het is een wonder hoe de autochtoon zich niet interesseert in haar eigen geschiedenis, terwijl de dakloze, beenloze allochtoon het ziet als een noodzaak om een land te leren kennen.

Immanuel

Hij komt binnen. Hij heeft een beslagen bril op, waaronder twee blauw geslagen ogen zitten. “How are you today?” vraag ik, met de hoop op uitleg over zijn blauwe ogen. “I’m fine, nice to see you,” is alles wat hij antwoordt met een lieve glimlach. Later ga ik naar hem toe. “Do you want to talk?” Ik ga met hem aan een tafel zitten, waar hij voorstelt om een potje te dammen. Na zeker een half uur komen we uit op remise. “What happened with your eyes?” vraag ik uiteindelijk in een derde poging erachter te komen. Met zijn hand de vraag wegwuivend, zegt hij “Ah no, it’s nothing, it happens.” We spelen verder, met jaren ‘70 muziek op de achtergrond. Immanuel neuriet mee.

Pjotr

Een van de eerste dagen dat ik bij het Leger des Heils werkte, kwam er een Poolse man binnengelopen, Pjotr. Ingetogen, met een lief en aandoenlijk gezicht waarin je het kleine jongetje dat hij ooit was nog duidelijk terug kon zien. Ik stond achter de ‘bar’ om op verzoek brood en soep aan te bieden. Ik, nog een beetje zenuwachtig en op mijn ongemak, vroeg hem: “what do you need?”. Hij bleef heel lang stil en keek me half aan, met waterige ogen. Ik stond op het punt om hem nog eens te vragen wat ik voor hem kon doen, toen hij plotseling zei: “what I need is a submarine”. Toen liep hij, zonder soep of brood, naar een tafeltje en ging zitten. Ik, een beetje verward van wat er zojuist gebeurde, ging verder met de volgende persoon. Later die dag liep ik naar Pjotr toe. Weer keek hij me half aan, maar er was contact. Ik vroeg hem wat hij had bedoeld met zijn antwoord. Weer bleef hij lang stil, wat mij ongemakkelijk maakte omdat ik niet wist of ik moest praten, weglopen of gewoon stil moest zijn. Ik bleef gewoon stil. “I need a submarine,” zei hij opnieuw. “To hide.”

Dat was het eerste verhaal dat ik meemaakte en opschreef. Twee maanden later was Pjotr overleden, bevroren op een bankje in een speeltuin met heel veel alcohol in zijn lichaam.

Wendy

10 maart 2023, dag van de ongeneeslijke ziektes. Er komt een vrouw binnen, Wendy, met een hele vriendelijke glimlach. Ik twijfel eerst of ze een bezoeker of hulpverlener is. Een bezoeker, blijkt. Ze vraagt of ze mag gaan zitten met een kopje thee. “Natuurlijk.” Heel dankbaar loopt ze naar een tafeltje, strompelend, stijf, en vertelt ze over hoe goed haar slaapplek die nacht wel niet was geweest. “Goed personeel, mooie kamers, als je tijd hebt moet je er echt een keer heen!” Ze vertelt dat ze door de gemeente naar hier was gestuurd, alsof ze hier nog nooit was geweest. Een minuut of tien later krijg ik een gedicht van haar. “Ik ben dichter,” zegt ze, “ik schrijf!”

Wat is VOEDING?

Oh.

Voeding is gezond?

Niet, jammer!

Moet voeding gezond zijn?

Beter van wel.

Waarom?

Daar word je gezond van

Kun je beter nadenken

En, leef je beter!

Dus ALSTUBLIEFT

EET GEZOND!

Even later blijkt dat ze hier al vaker was geweest. “Hé Wendy,” heb ik meerderen horen zeggen. Nu zit ze achter me. Te kletsen en te vertellen over de dag van ongeneeslijke ziektes, vandaag. “Verslaving is ook een ziekte die overwonnen kan worden,” zei ze. “Kanker en Aids waren eerst ook ongeneeslijke ziektes.” Ze maakt me benieuwd. Wie is deze vrouw, waar komt ze vandaan, waar is ze geweest en waar is ze nu?

Dat gevoel, van nieuwsgierigheid, is bij mij enorm gegroeid sinds ik bij het Leger des Heils werk. Het is zo waardevol om een persoon niet te snel te oordelen, want achter ieder persoon schuilt een heel leven. Niet iedere bedelaar is eenzelfde bedelaar, niet iedere verslaafde is eenzelfde verslaafde. Laat je daarom bij daklozen niet leiden door angst, of door het dilemma van geld geven of niet. Ervaar het medemens dat tegenover je staat, en groet.

Mocht je door deze verhaaltjes nu ook geïnteresseerd zijn om vrijwilliger te worden bij het Leger des Heils, aarzel niet om me een berichtje te sturen. Ook als je eerst wat meer wil weten of gewoon meer verhalen wil horen, kan dat altijd! > 06-26200184.